5 مرداد 1362 : تعطیلی انجمن حجتیه در پی افشاگری امام خمینی (ره)

یکی از مسائل مهم و تاثیرگذار بر شرایط سال های بعد از 1320 گسترش فرقه بهاییت در ایران بود. احساس خطر جامعه روحانیت از این جریان منجر به گرایش آن ها به سمت خنثی سازی و مقابله با اقدامات این فرقه گردید. بدین ترتیب انجمن حجتیه نیز در راستای همین موضوع مهم در سال 1336 با تدوین اساسنامه، کار خویش را با نام «انجمن خیریه حجتیه مهدوی» آغاز کرد. هدف از تاسیس این انجمن، تبلیغ دین اسلام و مذهب جعفری و دفاع علمی از آن با رعایت مقتضیات زمان با تاکید بر عدم دخالت در امور سیاسی اعلام شده بود. انجمن در خلال مبارزات انقلابیون علیه رژیم پهلوی به واسطه دید بسته خود نسبت به سیاست، خود را ملزم به حضور در مبارزات نمی دانست و حتی  تقابل و تمسخر هم می نمود. انجمن حجتیه در این دوره، مبارزه با بهاییت را بهانه قرار داده و در انقلاب شرکت نکرد؛ تا جایی که پیروزی انقلاب اسلامی را غیر ممکن و محال می دانست. از آنجایی که آن ها شرکت در امور سیاسی را منجر به از هم پاشیدن انجمن به حساب آورده و قائل به جدایی دین از سیاست بودند؛ لذا با فرآیند انقلاب اسلامی به مخالفت برخاستند. این انجمن در اساسنامه ی خود تاکید داشته که موضوع و هدف انجمن، ثابت و تا ظهور حضرت بقیه الله (عج) ثابت و لایتغیر خواهد بود اما برنامه های آن با توجه به شرایط زمانی و نیاز جامعه، می تواند بر اساس حفظ هدف ملی و رعایت مقررات این اساسنامه تغییر یا تعمیم شود. فعالیت های این انجمن تا پیش از سال های اوج گیری انقلاب مورد تایید اکثر مراجع تقلید نظیر آیات بروجردی، محمدرضا گلپایگانی و مرعشی نجفی بوده است؛ اما با بالا گرفتن مبارزات انقلابی و نزدیک شدن به روزهای انقلاب، هواداران و مبارزان این انجمن به اختلاف برخوردند.

این اختلاف که هنوز هم محل انتقاد منتقدین این انجمن است، به تبصره ی 2 از بند9 ماده ی2 اساسنامه آن بر می گردد این تبصره اشاره دارد که «انجمن به هیچ وجه در امور سیاسی مداخله نخواهد داشت». در ادامه تاکید شده است که «مسئولیت هر نوع دخالتی را که در زمینه های سیاسی از طرف افراد منتسب به انجمن صورت گیرد، بر عهده نخواهد داشت». بدین صورت بود که در سال های 1356 و 1357 این انجمن بر سر یک دو راهی قرار گرفته بود؛ حمایت از انقلابیون و زیرپا گذاشتن اساسنامه و یا عمل به اساسنامه و انزوا؛ از شواهد برمی آید که آنها راه دوم را برمی گزینند. انجمن در ماه های منتهی به انقلاب، نامه هایی به مراجع تقلید نگاشت و آماری از افراد بهایی و مسیحی ای که مسلمان شده بودند را ارائه و تایید کرد که این «توفیقات» بابت «عدم مداخله در سیاست» به دست آمده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی انجمن حجتیه رو به ضعف رفته و نیروهای آن به سه دسته تقسیم شدند. دسته اول به انقلاب پیوسته و دسته های دوم و سوم به ترتیب به بی تفاوتی در برابر انقلاب و عناد و انتقاد با مبانی آن پرداختند. انجمن حجتیه حتی کوچکترین موضع منفی در قبال جریان بنی صدر، جبهه ملی، تظاهرات 25 خرداد، غائله حزب خلق مسلمان و آیت الله شریعتمداری اتخاذ نکرد. در دوره جنگ تحمیلی و برخلاف حضور برخی از عناصر رده های میانی این انجمن در جبهه ها، انتقاداتی جدی بر جنگ از سوی اعضای اصلی آن مطرح می گردید. تز آنان مبنی بر اینکه «تا پیش از ظهور، هر پرچمی برای مبارزه بلند شود؛ پرچم کفر است... و یا اینکه بگذارید معصیت گسترده شود تا حضرت صاحب بیاید...» دیدگاه ها را نسبت به این انجمن منفی تر کرد. بدین ترتیب با اشاره به بیانات امام(ره) در باب عملکرد مغایر با اهداف نظام جمهوری اسلامی، انجمن حجتیه در مرداد 1362 تعطیلی فعالیت های خویش را با انتشار بیانیه اعلام داشت.

امام خمینی (ره) در سخنرانی به مناسبت عید فطر به تاریخ 21 تیر 1362 بدون نام آوردن از این انجمن، انجمن حجتیه را چنین مورد انتقاد قرار می دهد: «یک دسته ی دیگر هم که تزشان این است که بگذارید معصیت زیاد شود تا حضرت صاحب بیاید، حضرت صاحب مگر برای چه می آید؟ حضرت صاحب می آید معصیت را بردارد، ما معصیت می کنیم که او بیاید؟ این دسته بندی ها را بردارید... در این موج خودتان را وارد کنید و برخلاف این موج حرکت نکنید که دست و پایتان خواهد شکست»

پس از این سخنان صریح امام خمینی(ره) در تاریخ پنجم مرداد ماه همان سال، بیانیه ای از طرف انجمن مبنی بر تعطیلی آن اعلام شد. این بیانیه اعضای انجمن را خدمت گزاران آستان مقدس «حضرت بقیه الله الاعظم» خوانده بود. انجمن حجتیه در ادامه این بیانیه آورده بود: «در پی فرمایش حضرت امام شایع شد که طرف خطاب و امر مبارک این انجمن است؛ اگرچه به هیچ وجه افراد انجمن را مصداق بیان فوق نیافته و نمی یابیم و در ایام گذشته به ویژه از زمانی که حضرت ایشان با صدور اجازه مصرف انجمن از سهم امام (ع) این خدمات دینی و فرهنگی را تایید فرموده بودند، هیچ دلیل روشن و شاهد مسلمی که دلالت بر صراحت معظم له، به تعطیل انجمن نماید در دست نبود... مع ذلک در مقام استفسار بر آمدیم. البته تماس مستقیم میسر نبود ولکن برای تحقیق از مجاری ممکنه و شخصیت های محترمه موثقه و بنا به قرائن کافیه محرز شد که مخاطب امام (ره) «معظم له» این انجمن می باشد.»

پس از تعطیلی انجمن حجتیه بسیاری بر این عقیده بودند که این انجمن به سبب اینکه «تعطیل» شده، نه «منحل»؛ همچنان فعالیت های خود را بصورت زیرزمینی ادامه می دهد.

 5 مرداد 1358 : برپایی نخستین نماز جمعه انقلاب به امامت آیت الله طالقانی

وحدت جامعه اسلامی یکی از اساسی ترین عناصر پایداری و ثبات در کشور ماست. از این روی در میان مجموعه تکالیف عبادی اسلام به اعمال و فرایضی بر می خوریم که از نظر اجتماعی و سیاسی دارای اثر وحدت بخشی و تالیف قلوب مومنین با یکدیگر است. عباداتی نظیر حج، نماز جماعت و... در متن خویش برکت وحدت آفرینی در امت اسلام را دارا می باشند.

با پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از برکاتی که به امت اسلام و ملت مسلمان ایران بازگشت، احیای مناسک عبادی اسلام و روح بخش شدن اجتماعات مسلمین، همچون نماز جمعه بود. بدین ترتیب در روز جمعه 5 مرداد 1358 اولین نماز جمعه بعد از پیروزی انقلاب به امامت آیت الله سید محمود طالقانی در دانشگاه تهران برگزار شد. امام خمینی (ره) چند روز قبل از این تاریخ، امامت جمعه را به مرحوم آیت الله طالقانی سپرده و حکم برپایی و اقامه نماز را خطاب به ایشان، صادر فرمودند.

جمعیت انبوه و میلیونی مردم که از نخستین ساعات بامداد همان روز از نقاط مختلف به دانشگاه تهران و خیابان های اطراف گسیل گشته بودند، تکبیرگویان حمایت خویش را از رهبری انقلاب و نهضت ایشان اعلام داشتند.

«امروز طلیعه انجام این فریضه بزرگ الهی، این صف بزرگ جهاد و توحید (نمازجمعه) است.» این جمله مرحوم آیت الله طالقانی، آغازگر همایش هفتگی مسلمانان ایران پس از سال ها تعطیلی بود؛ آغازی که با ابتکاری زیبا در مهد علم ایران، دانشگاه تهران و توسط یکی از روحانیون برجسته و پر سابقه نهضت اسلامی رقم خورد. در مجموع آیت الله طالقانی تا قبل از فوت؛ پنج نماز جمعه را تا شهریور 1358 به امامت خویش برپا داشتند.

5 مرداد 1367 : عملیات مرصاد

پذیرش قطعنامه 598  از سوی جمهوری اسلامی، همان گونه که عراق را در بن بست سیاسی و نظامی قرار داد؛ به گروهک ها و عناصر فعال ضد انقلاب نیز شوک شدیدی وارد ساخت. در این میان منافقین که هزینه های زیادی در کمک به دشمن در طول جنگ علیه کشور ما کرده بودند، با تصور اینکه پذیرش قطعنامه، ناشی از جدایی ملت و دولت ایران است؛ با جمع آوری افراد خود و دیگر ضد انقلابیون سرخورده، نیرویی به استعداد 15 هزار نفر فراهم کرده و با حمایت هوایی عراق، استفاده از جنگ افزارهای اهدایی صدام و پوشش عملیاتی رژیم بعثی، اقدام به حمله به خاک کشورمان کردند.

شرایط مردم در این زمان به گونه ای بود که وحشت و ترس منطقه را فرا گرفته بود، مردم کرند غافلگیر شدند اما مردم اسلام آباد غرب و عشایر آن منطقه با تراکتور ها و خودرو های خود از شهر و روستا ها به سوی این مناطق راه افتادند و جاده را مسدود کردند، همین اقدام باعث شد تا جاده ی اسلام آباد به سمت کرمانشاه قفل شود. منافقینی که در محاسبات خودشان تا تهران، حداقل سرعت حرکت را 90 کیلومتر پیش بینی کرده بودند، روی جاده با سرعت کمتر از 10 کیلومتر متوقف شدند. حرکت مردم به صورت پیاده با خودرو و تراکتور به سمت کرمانشاه و مسدود شدن جاده خود از جمله امداد های الهی بود زیرا در آن ساعت هیچ مانع جدی ای بر سر راه منافقین وجود نداشت.

اولین درگیری سازمان یافته با منافقین توسط یک گردان از سپاه بدر در گردنه ی حسن آباد رخ داد که در حدود چهار ساعت طول کشید، نقش سپاه بدر در این رویارویی موجب تاخیر در حرکت منافقین شد و به نیروهای ایرانی فرصت داد که نیروهای بیشتری را در این محور ساماندهی کند.

در این عملیات منافقین به مدرن ترین تجهیزات مجهز شده بودند. آنها صدام را متقاعد کرده بودند که شرایط فروپاشی ایران فراهم گردیده و اگر این تجهیزات و تسلیحات مورد نیاز را برای آنها فراهم کند می توانند این کار را انجام دهند.

نکته ی دیگر این که هرچند منافقین با ادعاهای بسیار مبنی بر این که دائما در حال آموزش نظامی بودند، واقعیت صحنه ی نبرد نشان داد که چنین ادعاهایی اساسا صحت ندارد؛ زیرا آن ها با اتکا به جاده و در قالب ستون های طولانی با فواصل غیر اصولی عملیات خود را شروع کردند و از تامین جناحین و ارتفاعات سرکوب، کاملا غافل بودند و این موضوع همان مصداق لطف خداوند متعال بود که آنها دست به چنین حرکت احمقانه ای زدند و نهایتا به دست رزمندگان اسلام روی جاده متحمل تلفات شدیدی شدند.

سرانجام عملیات مرصاد به فرماندهی شهید صیاد شیرازی در تاریخ 5 مرداد 1367 با رمز «یاعلی بن ابیطالب(ع)» در منطقه اسلام آباد غرب در استان کرمانشاه آغاز گردید.

منافقین که متوهمانه و در یک اقدام عجولانه راهی کرمانشاه شده بودند، در 34 کیلومتری کرمانشاه توسط واحدهای زرهی رزمندگان اسلام متوقف و تعداد زیادی از ادوات سنگین آن ها منهدم گردید. روز بعد با حمله هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران، سرکوب شدید منافقین ادامه یافته و دشمن  دچار شکست سختی می شود. بر اساس شواهد موجود، منافقین شکست خورده متحمل تلفات و خسارات عظیمی شدند و تعداد 4800 نفر از نیروهای آنها کشته و زخمی و اسیر شده و باقی آنان مجبور به فرار و عقب نشینی می شوند.